Muối Đá Sa Huỳnh – Hương Vị Từ Đá, Tinh Hoa Biển Cả

Muối Đá Sa Huỳnh là gì?

“Muối đá Sa Huỳnh” là thuật ngữ dùng để chỉ loại muối được sản xuất theo cách truyền thống sử dụng bề mặt đá tự nhiên làm nơi kết tinh muối. Cách làm này khác với ruộng muối thông thường ở chỗ nước biển được dẫn vào các ô chứa, hoặc thẳng lên mặt đá có chỗ lõm, để khi mặt nước bốc hơi dưới ánh nắng và hơi gió, muối sẽ kết tinh ngay trên đá. Đây là kỹ thuật cổ truyền rất đặc trưng và có từ thời Sa Huỳnh cổ.

Lịch sử & giá trị văn hoá của muối đá Sa Huỳnh

• Một trảng muối đá cổ nằm tại làng Gò Cỏ (phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ) được khảo cổ cho thấy niên đại khoảng 2.000 năm trước, minh chứng người Sa Huỳnh cổ đã làm muối trên đá từ thời xa xưa.

• Kỹ thuật làm muối đá này không chỉ đơn thuần là lao động mà còn là phần của di sản văn hóa phi vật thể: phong tục, kỹ thuật truyền đời, mối liên hệ giữa con người với thiên nhiên: biển, đá, ánh sáng mặt trời.

Làm muối đá Sa Huỳnh tại làng Gò Cỏ       Ảnh: TTXVN

 

Đặc điểm nổi bật của muối đá khi so sánh với các loại muối khác

Quy trình làm muối đá Sa Huỳnh

• Triều dâng lên đọng nước biển vào các ô chứa hoặc hồ chứa tự nhiên bên bờ đá.

• Khi nước thủy triều rút, người làm muối dùng nước từ hồ chứa này để đổ lên các ô trũng trên đá, hoặc các bề mặt đá lõm để nước trải đều.

• Phơi nắng vài ngày cho nước bốc hơi, tinh thể muối kết tinh trắng trên đá (cần nắng, ít mưa, độ ẩm thích hợp).

• Khâu thu hoạch thủ công: cào, gom muối từ đá, sau đó đem phơi khô hơn nếu cần.

Muối đá Sa Huỳnh kết tinh tự nhiên          Ảnh: TTXVN

Diện tích, sản lượng & bối cảnh hiện nay

• Đồng muối Sa Huỳnh có diện tích khoảng 106 ha với hơn 560 hộ diêm dân tham gia sản xuất truyền thống.

• Mỗi năm, sản lượng đạt khoảng 6.000-7.000 tấn muối, tùy theo điều kiện thời tiết.

• Mùa muối thường kéo dài từ khoảng tháng 1 (âm lịch) đến khoảng giữa năm, khi trời nắng nhiều, hạn chế mưa.

 Muối đá Sa Huỳnh trong du lịch và nghiên cứu khảo cổ

• Trảng muối đá cổ tại làng Gò Cỏ được phát hiện mới đây, là bằng chứng người Sa Huỳnh cổ đã sáng tạo kỹ thuật làm muối trên đá từ ngàn năm trước.

• Đây trở thành điểm tham quan hấp dẫn: du khách có thể đến Gò Cỏ để nhìn thấy trảng muối đá cổ, tham gia trải nghiệm làm muối đá thủ công, khám phá đời sống văn hóa của diêm dân, nghe kể chuyện Sa Huỳnh cổ.

• Ngoài giá trị văn hóa – lịch sử, muối đá này còn được xem là sản phẩm đặc sản: người ta đánh giá cao độ tinh khiết, đặc trưng vị, phù hợp làm gia vị cao cấp hoặc quà lưu niệm.

Muối đá sau khi thu hoạch tại làng Gò Cỏ – Sa Huỳnh            Ảnh: TTXVN

Những thách thức & hướng phát triển

• Thời tiết bất lợi (mưa, gió mạnh) có thể làm hỏng mẻ muối đá, ảnh hưởng nghiêm trọng tới kế hoạch thu hoạch.

• Việc thu hoạch muối đá đòi hỏi công sức lớn: việc cào, gom trên mặt đá rất vất vả hơn so với ruộng muối phẳng.

• Thị trường cho muối đá cao cấp cần được mở rộng, đồng thời phải đảm bảo tiêu chí an toàn vệ sinh, truy xuất nguồn gốc, chứng nhận sản phẩm đặc sản.

• Hỗ trợ từ phía chính quyền & các tổ chức là quan trọng: về vốn, kỹ thuật, quảng bá du lịch cộng đồng để kết hợp giữa sản xuất và du lịch.

Tại sao nên chọn Muối Sa Huỳnh – đặc biệt là muối đá?

• Vì nó giữ được nhiều khoáng chất tự nhiên.

• Vì hương vị tinh khiết, đậm đà, khác biệt so với muối sản xuất công nghiệp.

• Vì ý nghĩa văn hóa & lịch sử – mua và sử dụng Muối Sa Huỳnh là góp phần bảo tồn nghề truyền thống.

• Vì tính đặc sản cao – phù hợp làm quà, tạo trải nghiệm cho người thích cái riêng.

Kết luận

Muối đá Sa Huỳnh là một minh chứng cho sự giao hòa giữa thiên nhiên và con người: đá, biển, nắng, gió và mồ hôi diêm dân. “Muối Sa Huỳnh” là một tên gọi không chỉ cho loại muối, mà là cả câu chuyện lịch sử, văn hoá, giá trị đặc sản và niềm tự hào từ Quảng Ngãi.

👉 Hãy thử trải nghiệm Muối Sa Huỳnh – đặc biệt là muối đá – để cảm nhận vị mặn biển tự nhiên, tinh khiết như hơi gió sáng, và đồng thời lan tỏa câu chuyện văn hóa muối cổ rộng khắp.